Aleviliği bir bütün olarak anlamak ve kavramak için, cem ibadetini anlamaktan geçer. Cem kelime anlamı olarak; Birleşme, birlik olma, bir araya gelme ve gönülleri birleme demektir. Alevi inancında ibadet için cem olma, bir araya gelme amacından yola çıkarak, bütünleşme anlamında kullanılır. Cem’de yapılan her hareketin, söylene her sözün inançsal, kültürel ve toplumsal olarak sembolik anlamları vardır. Cem; Özgürlük, eşitlik, ibadet ve sevgi yeridir. Hakk Muhammed Ali muhabbeti yapma ve hizmet yeridir. Kul-Köle, efendi-beyin olmadığı, eşit ve hür canların buluştuğu yerdir. Cem; Af, şefaat, rıza meydanıdır, Edep ve erkan yeridir. Cem’in inançsal kaynağı ise, Kırklar cemidir. Cem ibadetinde duruş biçimi duvara değil cemale, "Didar-i pak" olarak ifade edilen Kamil-i Insan yüzüne bakmak, varlıkların en kutsalı kabul edilen insanı ve bu şekilde kendini tanımak, yaradılışın ve hayatın anlamını kavramak, insanı kutsal görmek, Alevilerde ibadetin esasını oluşturur. Bu anlayışla Aleviler; „Secde ademedir,” „Hakk ademdedir“ fikrinden hareketle insanı ve insan sevgisini dinin esası haline getirmişlerdir. Alevi inancı cemsiz düşünülemez. Alevilerin yaşam biçimi, cem ibadeti ile iç içedir. Yola girmenin, musahip ikrarının verildiği, erkandan geçildiği, sorgu ve yargı mekanıdır. Cem erkanı, oniki hizmetin yerine getirilmesinden oluşan kutsal bir ibadettir. Cem erkanında Kırkların, Kerbelanın, 12 Imamların anısına, Şah Ismail Hatayi’den, Pir Sultan Abdal’dan, Kul Himmet’den, vs. miraclama, semah yapılır, duaz-ı imam ve deyişler söylenir. Yola verilen ikrar tazelenir, lokmalar dağıtılır, dargınlıklar giderilir, toplum arasındaki adaletsizlik giderilir, razalık alınarak iklikten birlik sağlanır. Cem erkanının, ibadet bölümünde; Kerbela olayı anlatılarak huşu içinde üzüntüler, bağlılıklar ifade edilir. Genel anlamiyle şiddet ve zülüm red edilir ve yapanlara ise, lanet okunur. Ehli Beyt’e yapılan zulüm, haksızlıkları Duaz-ı Imam, ağıt ve deyişlerle dile getirilir. Çoğu yerlerde toplum Duaz-ı Imamlara, ağıtlara, deyiş ve miraclamaya eşlik ederler. Imam Hüseyin ve Kerbela şehitleri aşkına çerağlar yakılır, gülbanglar ve dualar okunur. Böylece tevella ve teberra ikrarı tazelenmiş olur.