Pir Sultan 16. Yüzyılda Anadolu’nun fikri ve siyasi yönden en karışık olduğu dönemlerde Sivas ve civarında yaşamış bir halk ozanımızdır. Anadolu’da yaşayan bütün Aleviler yaşları ne olursa olsun Pir Sultan’ı severler. Onu diğer halk ozanlarımızın piri yapan gerçekler devrimci karekterinden, Oniki İmam yolunu yaymaya çalışmasından, Türkçe’yi çok güzel kullanmasından ve hayatının idam edilerek bitiş şeklinden kaynaklanmıştır. Pir Sultan sözünü ve sazını çok güzel bir şekilde kullanarak tıpkı Şah İsmail’in yaptığı gibi Oniki İmam felsefesini Oniki İmamların İsimlerinin anıldığı Düzevi İmam türünden şiirlerle anlatmaya çalışmış, bu yüzden de Osmanlı’nın halk ozanları arasındaki en büyük düşmanı olmuştur. Çünkü aynı dönem Osmanlı’nın Sünnileştirme çabasında olduğu bir dönemdir. Bu nedenle de CASUSLUK’LA suçlanarak idam edilmiştir. Bilindiği gibi Osmanlı Sultanları valiliklerine gönderdikleri fermanlarda “Erdebil dergahıyla İLİŞKİSİ BULANAN ALEVİLERİN ÇEŞİTLİ BAHANELERLE SUÇLANARAK ÖLDÜRÜLMELERİNİ” istemişlerdi. Halk ozanları geleneğinde sevilen ozanların isimleri diğer ozanlarcada kullanıldığı için Pir Sultan şehid edildikten sonra dahi onun ismiyle birçok eserler yazılmış ve söylenmiştir. Pir Sultan Erdebil şahları ve dervişleriyle kurduğu ilişki çerçevesinde Oniki İmamlar yolunda elde edindiği bilgileri Anadolu’ya Şah İsmail’in takip ettiği metoda göre aktarıyordu. Ancak bilgilerini herhangi bir eğitim kurumunda tahsil görerek değilde yüz yüze ilişkiler neticesinde elde ettiği için Pir Sultanın Oniki İmam yoluyla ilgili olarak herşeyi bilebilmesi ve bu çerçevede de aktarabilmesi mümkün değildi. Pir Sultan özellikle Oniki İmamların isimlerini yayma konusunda başarılı olmuştur. Günümüzde Aleviler üzerinde oyunlar oynayarak Alevi toplumumuzu kendi çıkarları doğrultusunda yönlendirmek isteyen şahıslar ve gruplar Pir Sultan’a sahip çıkarak halkımızı kandırmak istemektedirler. Bu yüzden de Pir Sultan’ın gerçek yüzünün bilinmesi gerekmektedir. İşte bu amaçla Pir Sultan’ı daha iyi tanımak ve anlamak için O’na ait olduğu müştereken kabul edilmiş bulunan değişik şiirlerinden değişik ve farklı dörtlükleri yanyana koymak istiyoruz. EZELDEN DİVANE ETTİ AŞK BENİ HÜSEYNİYİM ALEVİYİM NE DERSİN NİÇİN DAHLEDERSİN TARIK DÜŞMANI HÜSEYNİYİM ALEVİYİM NE DERSİN DİDAR DEFTERİNE GEÇTİM MÜNKİR MÜNAFIKI SEÇTİM MEZHEBDE CAFER’E DÜŞTÜM FİRDEVS’İ ALA İÇİNDE BEN GAYRİ NESNE BİLMESEM ALLAH BİR MUHAMMED ALİ ÖZÜMÜ GAYRİ SALMAZAM ALLAH BİR MUHAMMED ALİ PİR SULTANIM EYDÜR VUR GİDİYİ DİLİM ZİKREDER DAİM HÜDAYI ONİKİ İMAMIN NESLİ SULTANI TURNALAR ALİMİ GÖRMEDİNİZ Mİ PİR SULTAN ABDALIM AĞLADI GÜLDÜ KABE-İ ŞERİFTEN BİR NİDA GELDİ HAKKIN EMRİ İLE DÖRT KİTAP İNDİ OKUYAN MUHAMMED YAZAN ALİ’DİR PİR SULTAN ABDALIM DÜNYA KOVANDIR GİDEN ADİL BEYLER GELEN İHVANDIR MUHAMMED DİVANI ULU DİVANDIR KALSIN BENİM DAVAM DİVANA KALSIN PİR SULTAN ABDAL ÇOŞKUNA GEL OTUR GÖNÜL KÖŞKÜNE ONİKİ İMAM AŞKINA BEN BU SERİ VERE GELDİM PİR SULTAN HAYDAR ŞUNDA ÇOK KERAMET VAR İNSANDA O CİHANDA BU CİHANDA ALİ’YE SAYDILAR BİZİ MUHAMMED BAKIR’IN İZİNDEN ÇIKMAM ŞAH İMAM CAFER’DEN GAYRIYA BAKMAM HATIRA DEĞİPDE GÖNÜLLER YIKMAM TÖVBE GÜNAHIMA ESTAĞFURULLAH EVVEL BAŞTAN MUHAMMED’E SALAVAT BİZİM DİNDEN ULU DİN BULUNUR MU? EYYÜP ŞÜKREYLEDİ MURADA ERDİ ERDEN ÖZGE ERE ER BULUNUR MU? Açıkca görüldüğü gibi PİR SULTAN ABDAL, ALLAH’a(cc) Peygambere (sav) ve Hz.Ali(as)’ye inanan bir halk ozanıdır. ONİKİ İMAM YOLUNU YAYMAYA ÇALIŞAN BİR HALK OZANIDIR. PİR SULTAN ABDALIM DÜNYA DURULMAZ GİTTİ GİDEN ÖMÜR GERİ DÖNÜLMEZ GÖZLERİMDE ŞAH YOLUNDAN AYRILMAZ BENDE BU YAYLADAN ŞAHA GİDERİM GÖNÜL ÇIKMAK İSTER ŞAHIN KÖŞKÜNE CAN BOYANMAK İSTER ALİ MÜŞKÜNE PİRİM ALİ ONİKİ İMAM AŞKINA AÇILIN KAPI ŞAH’A GİDELİM YERYÜZÜNÜ KIRMIZI TAÇLAR BÜRÜYYE MÜNAFIK OLANIN BAĞRI ERİYE SAHİB-İ ZAMANIN EMRİ YÜRÜYE SULTAN KİM OLDUĞU BİLİNMELİDİR YÜRÜ BİRE HIZIR PAŞA SENİNDE ÇARKIN KIRILIR GÜVENDİĞİN PADİŞAHIN O DA BİRGÜN DEVRİLİR PİR SULTAN ABDALIM HEY HIZIR PAŞA GÖRKİ NELER GELİR SAĞ OLAN BAŞA HASRET KOYDUN BİZİ KAVMU KARDAŞA KATİP AHVALİMİ YAZ ŞAHA BÖYLE HAZRETİ ALİ’NİN DEVRİ YÜRÜYE ALİ KİM OLDUĞU BİLİNMELİDİR ALAY ALAY GELEN GAZİLER İLE İMAMLARIN ÖCÜ ALINMALIDIR YÜRÜYÜŞ EYLEDİ URUM ÜSTÜNE ALİ NESLİ GÜZEL İMAM GELİYOR İNİP TEMENNA EYLEDİM DESTİNE ALİ NESLİ GÜZEL İMAM GELİYOR ŞAH’I SEVMEK SUÇMU BANA KEM BİLDİRDİN BENİ HANA CAN İÇİN YALVARMAM SANA ŞEHİNŞAH BANA DARILIR. Pir Sultan’ın birçok şiirinde bahsettiği ŞAH Erdebil şahıdır. Osmanlı’ya karşı Erdebil dergahından yana olduğunu açık açık ortaya koyan Pir Sultan “AÇILIN KAPILAR ŞAHA GİDELİM, katip Ahvalimi yaz şaha böyle. BENDE BU YAYLADAN ŞAHA GİDERİM” derken erdebil’e olan bağlılığını ifade etmektedir. Zaten o dönemlerde Erdebil şahları’nın, Anadolu’da yaşayan Alevilerin gözünde KURTARICI olduğu belirlenmişti. Fakat Anadolu’nun sünnileşmesi gerçekleştikten ve Aleviler baskı altına alındıktan sonra, Alevilerin Erdebil’le ilişkileri kesilmiş ve zamanla Halk Ozanlarının şiirlerinde gecen ŞAH kelimesiyle Hz. Ali(as) anlatılmaya başlanmıştır. Pir Sultan Abdal “güzel şahım niye verdin bağdatı” derken 16. Yüzyıl başlarında yaşamış Şah Tahmasb’dan bahsetmektedir. Ayrıca “URUM (Anadolu) memleketine yürüdü” dediği şahta aynı şah olmalıdır. Zaten Pir Sultan Abdal Şah İsmail (Hayati) ve Şah Tahmasbdönemlerinde yaşamıştır. Pir Sultan öncülüğünü yaptığı ekol öylesine tutulmuştur ki kendisi halk ozanlarının PİR’i sayılmıştır. Anadolu tarihi çok dikkatle incelenirse Pir Sultan Abdal’dan önce yaşamış olan halk ozanlarının Oniki İmamları anlattıkları görülmemektedir. Gelenek Pir Sultan Abdal’la başlamıştır. Pir Sultan Halk ozanlığı’nın yanısıra Osmanlı’ya açıkca tavır alabilecek kadar DEVRİMCİ bir kişiliktir. Yaşadığı dönemin baskısı göz önüne alındığında bu tavrı almanın her ozanın harcı olmadığı da görülür. Aşağıdaki dörtlük Pir Sultan’ın bu konudaki duygularını çok güzel anlatır; KOCA BAŞLI KOCA KADI SENDE HİÇ DİN İMAN VAR MI? HARAMI HELALİ YEDİ SENDE HİÇ DİN İMAN VAR MI? FETVA VERİR AYALAN YULAN DOMUZ GİBİ DAĞI DOLAN SIRTINA VURURUM PALAN SENİN GİBİ HAYVAN VAR MI? İMAN EDER AMEL ETMEZ HAKKIN BUYRUĞUNA GİTMEZ KADILAR YAŞ YERE YATMAZ HİÇ BÖYLE KÖR ŞEYTAN VAR MI? PİR SULTAN’IM ZATLARIMIZ GERÇEKTİR ŞÖHRETİMİZ HARAM YEMEZ İTLERİMİZ BU SÖZÜMDE YALAN VAR MI? Erdebil tarafını tutmuş, Osmanlı’ya karşı açıkca tavır almış ve bu uğurda can vermeyi göze almış bir halk ozanı’nın Osmanlı’nın kurdurduğu dergahı ve o dergaha ismini verdirdiği şahsı övmesi ve hatta anması mümkün değildir. Bu nedenle Hacı Bektaş’tan ve Bektaşilikten bahsedilen ve Pir Sultan’ın söylediği iddia edilen şiirler tamamen uydurmadır. Zaten çok az miktarda olan bu şiirler Pir Sultan adına onun yoluna ihanet eden köle zihniyetli halk ozanları tarafından söylenmiştir. Büyük ihtimallede bu tür şiirler Alevilerin, çaresizlikten dolayı Bektaşilik dergahına sığınmalarından sonra söylenmmiş ve yayılmıştır. Pir Sultan’ın Bektaşiliği ve Hacı Bektaşı öven Osmanlı’yı öven hiçbir şiiri yoktur, söylenenlerde ona ait değildir. Pir Sultan’ın şiirleri Oniki İmamlara yöneliktir. Devrimci karaktere sahiptir. Halk ozanlarının piri yada üstadı olan Pir Sultan Osmanlı’nın bir numaralı düşmanıdır. KISACA, Oiki İmam dostudur ve bu yüzdende ŞEHİT edilmiştir. SONUCU ÖZETLERSEK, · ŞAH İSMAİL’İN ŞİİRLERLE ONİKİ İMAM’I YAYMA ÇABASI PİR SULTAN ABDAL’LA GELİŞMİŞTİR. · PİR SULTAN, DÖNEMİNDE ONİKİ İMAM ÇİZGİSİNİN ÖNDERİDİR. · PİR SULTAN ABDAL, ONİKİ İMAM YOLUNU YAYDIĞI İÇİN ÖLDÜRÜLMÜŞ, ŞEHİT OLMUŞTUR. · ANADOLU’DA ONİKİ İMAMLARIN İSİMLERİ YAŞAYABİLMİŞSE BİZ BUNU HALK OZANLARINA BORÇLUYUZ. EY HALK OZANLARI; BIRAKIN ARTIK, BEKTAŞİLERİ VE DEDELERİNİ SIRTINIZDA TAŞIMAYI, sizler olmazsanız onlar bir HİÇTİR, söyleyecek sözleri yoktur. GELİN İLK ÖNCE ONİKİ İMAMLARIN İSİMLERİNİ YAYALIM, PİR SULTAN’IN KALDIĞI YERDEN YÜRÜYÜŞÜMÜZE DEVAM EDELİM, O’NUN TAŞIDIĞI BAŞRAĞI YÜCELTELİM. MAHŞERDE ONİKİ İMAMLARIN YÜZLERİNE BAKMAYA YÜZÜMÜZ OLSUN…